L-karnityna – co daje, działanie i zastosowanie
L-karnityna to popularny suplement diety, który wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej i odchudzanie. Jest związkiem syntetyzowanym w organizmie z aminokwasów, głównie w mięśniach. Pełni ważną rolę w metabolizmie lipidów, transportując kwasy tłuszczowe do mitochondriów. Ma też działanie antyoksydacyjne, obniża poziom cholesterolu i triacylogliceroli.
Czym jest L-karnityna?
Definicja i podstawowe informacje
L-karnityna to substancja witaminopodobna syntetyzowana w organizmie z aminokwasów lizyny i metioniny. Jest niezbędna do transportu długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do mitochondriów, gdzie są one spalane w celu uzyskania energii. L-karnityna ma również właściwości antyoksydacyjne, chroni komórki przed reaktywnymi formami tlenu i chelatuje niektóre pierwiastki.
L-karnityna występuje naturalnie w komórkach organizmu człowieka oraz w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jest stosowana jako suplement diety, szczególnie przez osoby redukujące masę ciała. Aktywność biologiczną wykazuje tylko forma L.
Synteza i źródła L-karnityny
Karnityna jest syntetyzowana w wątrobie, nerkach i mózgu z aminokwasów lizyny i metioniny. W diecie zbilansowanej rzadko występują niedobory L-karnityny. Najwięcej tego związku dostarczamy z mięsa (szczególnie kangura, koniny, wołowiny, wieprzowiny i ryb), a mniejsze ilości znajdują się w produktach mlecznych. Rośliny zawierają jedynie śladowe ilości L-karnityny.
Około 80% L-karnityny jest syntetyzowane przez organizm, a 20% pochodzi z diety. Wegetarianie i weganie są w grupie ryzyka niedoboru tego związku. Wchłanianie L-karnityny z pokarmu wynosi 50-85%, podczas gdy z suplementu tylko 15-18%.
Działanie L-karnityny
Wpływ na metabolizm lipidów
L-karnityna przyczynia się do wykorzystania tłuszczów jako energii, poprawiając tolerancję wysiłku. Bierze udział w metabolizmie lipidów poprzez transport długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do mitochondriów, co przyczynia się do spalania tłuszczu w celach energetycznych. Suplementacja L-karnityną może wspomagać odchudzanie poprzez zwiększanie utleniania kwasów tłuszczowych i ich wykorzystania jako źródła energii.
Ponadto L-karnityna wpływa na termoregulację organizmu, zmniejsza zapotrzebowanie energetyczne i poprawia zdolności wysiłkowe. Współdziałanie z węglowodanami zwiększa jej biodostępność.
Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego
L-karnityna ma korzystne działanie w chorobach układu sercowo-naczyniowego, takich jak choroba wieńcowa. Obniża poziom cholesterolu i triacylogliceroli we krwi. Suplementacja L-karnityną może przeciwdziałać niedoborom i normalizować zmiany w mięśniach, w tym mięśniu sercowym.
Niedobory karnityny mogą prowadzić do osłabienia mięśni i chorób serca. L-karnityna wspomaga leczenie niewydolności nerek i chorób wątroby.
Działanie antyoksydacyjne
L-karnityna ma właściwości antyoksydacyjne, chroni komórki przed reaktywnymi formami tlenu. Wiąże niektóre pierwiastki tworząc chelaty. Acetylo-L-karnityna, forma L-karnityny, przekracza barierę krew-mózg i ma korzystne efekty w chorobach neurodegeneracyjnych. Wspomaga zdolność uczenia się i poprawia refleks.
Zastosowanie L-karnityny
L-karnityna a odchudzanie
L-karnityna jest popularnym suplementem stosowanym w celu redukcji masy ciała. Wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej poprzez transport kwasów tłuszczowych do mitochondriów, gdzie są one utleniane w celu uzyskania energii. Przyczynia się do zahamowania odkładania tkanki tłuszczowej.
Zalecane dawkowanie L-karnityny w celu odchudzania to około 2g dziennie przez minimum 12 tygodni. Jednak badania dotyczące skuteczności L-karnityny w odchudzaniu są sprzeczne i jej funkcja odchudzająca nie została jednoznacznie udowodniona. Po miesiącu stosowania L-karnityny w dawce 2g dziennie można spodziewać się pewnego przyspieszenia redukcji masy ciała, ale efekty są indywidualne.
L-karnityna w sporcie
Suplementacja L-karnityną jest zalecana dla osób uprawiających sport, szczególnie dyscypliny wytrzymałościowe. Zwiększa wykorzystanie kwasów tłuszczowych jako źródła energii, poprawia tolerancję wysiłkową i przyczynia się do szybszej regeneracji mięśni. L-karnityna wspomaga zwiększenie wydolności i wytrzymałości organizmu, dlatego jest polecana sportowcom wyczynowym.
L-karnityna w terapii chorób
L-karnityna ma zastosowanie terapeutyczne w leczeniu niektórych schorzeń:
- Chorób układu sercowo-naczyniowego, jak choroba wieńcowa
- Osłabienia i zaniku mięśni
- Zaburzeń krążenia obwodowego
- Niewydolności nerek i chorób wątroby
Suplementacja L-karnityną przyczynia się do normalizacji zmian w mięśniach i układzie sercowo-naczyniowym. Ma korzystne działanie na układ nerwowy, poprawia zdolności poznawcze. Wpływa też pozytywnie na funkcje rozrodcze kobiet i mężczyzn, zwiększając jakość nasienia i wskaźnik owulacji.
Dawkowanie i skutki uboczne L-karnityny
Zalecane dawkowanie
Dawkowanie L-karnityny zależy od celu stosowania suplementacji. W celu odchudzania zaleca się przyjmowanie około 2g dziennie przez minimum 12 tygodni. Dostępne są różne formy L-karnityny: tabletki, płyn i proszek. Należy przestrzegać dawkowania według wskazań producenta.
Aby zwiększyć biodostępność L-karnityny, zaleca się przyjmowanie jej wraz z węglowodanami. Wtedy jest ona lepiej wchłaniana z przewodu pokarmowego. Nie należy jednak stosować zbyt wysokich dawek.
Możliwe skutki uboczne
L-karnityna jest uznawana za bezpieczną substancję. Czasami mogą wystąpić następujące skutki uboczne:
- Bóle brzucha
- Nudności
- Biegunka
Nadmierne stosowanie suplementów z L-karnityną może prowadzić do dolegliwości przewodu pokarmowego i zaburzeń mikroflory jelitowej. Zaleca się nie przekraczać zalecanej dziennej dawki.
Czy warto stosować L-karnitynę?
L-karnityna to naturalna substancja syntetyzowana w organizmie, o właściwościach wspomagających odchudzanie, metabolizm i układ sercowo-naczyniowy. Mimo że jej funkcja spalania tkanki tłuszczowej nie została jednoznacznie potwierdzona, L-karnityna pozostaje popularnym suplementem stosowanym w celu redukcji masy ciała i poprawy wydolności wysiłkowej. Najlepsze efekty przynosi długotrwałe stosowanie w dawce około 2g dziennie. L-karnityna jest na ogół bezpieczna, a skutki uboczne występują rzadko przy zachowaniu zalecanych dawek.