Dieta keto w ciąży to temat budzący wiele kontrowersji. Choć dieta ketogeniczna zyskuje na popularności jako skuteczna metoda odchudzania, jej wpływ na zdrowie matki i rozwijającego się płodu nie jest do końca poznany. Jakie są potencjalne zagrożenia i skutki uboczne? Przeczytaj!

Wpływ diety keto na rozwój płodu

Dieta ketogeniczna opiera się na znacznym ograniczeniu spożycia węglowodanów (do ok. 50 g dziennie) i zwiększeniu udziału tłuszczów w codziennym jadłospisie. Celem jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy, w którym głównym źródłem energii stają się ketony, powstające w wątrobie z kwasów tłuszczowych. Taki model żywienia może jednak negatywnie wpływać na rozwój płodu.

Badania na zwierzętach sugerują, że dieta keto w ciąży może prowadzić do zaburzeń w budowie struktur mózgu i gorszego rozwoju psychomotorycznego potomstwa. Niedobory składników odżywczych, takich jak kwas foliowy, żelazo czy jod, mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych i opóźnienia rozwoju.

Ryzyko niedoborów pokarmowych

Dieta ketogeniczna, ze względu na eliminację wielu grup produktów, może prowadzić do niedoborów ważnych w ciąży witamin i minerałów. Ograniczenie spożycia owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych i roślin strączkowych zmniejsza podaż folianów, błonnika, potasu, magnezu czy witamin z grupy B. Szczególnie niebezpieczny dla rozwijającego się płodu jest niedobór kwasu foliowego. Jego zbyt niska podaż w pierwszych tygodniach ciąży zwiększa ryzyko wad cewy nerwowej, takich jak rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie.

Dlatego kobietom planującym ciążę i będącym w ciąży zaleca się suplementację kwasem foliowym w dawce 400-800 μg/dzień. Dieta keto może także prowadzić do niedoboru wapnia i witaminy D, kluczowych dla prawidłowego rozwoju kości i zębów płodu. Eliminacja produktów zbożowych, będących źródłem witamin z grupy B, może z kolei zwiększać ryzyko wad wrodzonych i zaburzeń rozwoju układu nerwowego.

Dieta keto w ciąży – zagrożenia związane z ketozą

Stan ketozy, do którego dąży dieta ketogeniczna, budzi obawy w kontekście ciąży. Wysokie stężenie ciał ketonowych we krwi matki może przenikać przez łożysko i negatywnie oddziaływać na płód. U ludzi brakuje jednoznacznych danych, jednak niektóre obserwacje wskazują na zwiększone ryzyko niskiej masy urodzeniowej, opóźnienia rozwoju psychoruchowego i gorszych wyników w testach neurologicznych u dzieci matek stosujących dietę keto w ciąży. 

Szczególnie niebezpieczna dla płodu jest kwasica ketonowa, stan nadmiernego nagromadzenia ciał ketonowych we krwi. Może ona prowadzić do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, odwodnienia, a nawet śpiączki i zgonu. Ryzyko kwasicy ketonowej jest wyższe u kobiet z cukrzycą przedciążową i ciążową

Przeciwwskazania do stosowania diety keto w ciąży

Dieta ketogeniczna nie jest zalecana kobietom w ciąży ze względu na potencjalne zagrożenia dla zdrowia matki i dziecka. Przeciwwskazaniami do diety keto są m.in.:

• cukrzyca ciążowa i przedciążowa;
• choroby nerek i wątroby;
• zaburzenia metabolizmu lipidów;
• niedoczynność tarczycy;
• zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia);
• niedobory składników odżywczych.

Przed wdrożeniem diety keto w ciąży należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem ginekologiem i dietetykiem. Konieczne jest wykonanie badań oceniających stan zdrowia, w tym morfologii, poziomu glukozy, profilu lipidowego, funkcji tarczycy, nerek i wątroby.

Potencjalne skutki uboczne diety keto

Stosowanie diety ketogenicznej w ciąży wiąże się z ryzykiem wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych ketozy, zarówno u matki, jak i dziecka. Należą do nich m.in.:

• hipoglikemia (zbyt niski poziom cukru we krwi);
• kwasica ketonowa zagrażająca życiu płodu;
• odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe;
• zaparcia, bóle brzucha, wymioty;
• zmęczenie, bóle i zawroty głowy;
• zwiększone ryzyko kamicy nerkowej;
• niedobory składników odżywczych;
• niska masa urodzeniowa dziecka.

Część skutków ubocznych, takich jak zmęczenie czy bóle głowy, może ustępować po okresie adaptacji do diety. Jednak ze względu na potencjalne zagrożenia dla płodu, nie zaleca się eksperymentowania z dietą keto w czasie ciąży. Długotrwałe stosowanie diety ketogenicznej może także niekorzystnie wpływać na profil lipidowy, zwiększając stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL. Sprzyja to rozwojowi miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych u matki w przyszłości.

Wpływ diety keto na laktację

Stosowanie diety ketogenicznej w okresie karmienia piersią również budzi wątpliwości. Choć niektóre badania sugerują, że umiarkowane ograniczenie węglowodanów nie wpływa negatywnie na ilość i jakość pokarmu, zbyt restrykcyjna dieta keto może prowadzić do niedoborów energetycznych i składników odżywczych u matki.

Niedobory w diecie karmiącej mogą przekładać się na gorszy skład mleka i wolniejszy przyrost masy ciała dziecka. Ketony obecne we krwi matki przenikają także do pokarmu, co może prowadzić do zaburzeń metabolicznych u niemowląt. Dlatego w okresie laktacji zaleca się zbilansowaną dietę, bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude źródła białka i zdrowe tłuszcze. Ważne jest pokrycie zwiększonego zapotrzebowania energetycznego (+500 kcal/dzień) i suplementacja kluczowych składników, takich jak kwas foliowy, jod, wapń i DHA.

Zasady zdrowego żywienia w ciąży

Prawidłowe odżywianie w okresie ciąży ma kluczowe znaczenie dla zdrowia matki i rozwoju dziecka. Dieta przyszłej mamy powinna być zbilansowana, bogata w składniki odżywcze i dostosowana do zwiększonego zapotrzebowania energetycznego. Podstawowe zasady zdrowego żywienia w ciąży obejmują:

• spożywanie różnorodnych warzyw i owoców;
• wybór pełnoziarnistych produktów zbożowych;
• ograniczenie cukrów prostych i żywności przetworzonej;
• uwzględnienie chudych źródeł białka (drób, ryby, nasiona roślin strączkowych);
• ograniczenie tłuszczów nasyconych i trans na rzecz nienasyconych;
• picie min. 2 litrów płynów dziennie (głównie wody);
• ograniczenie kofeiny i rezygnacja z alkoholu;
• suplementacja kwasem foliowym, jodem, DHA.

Ważne jest także zachowanie umiarkowanej aktywności fizycznej, o ile nie ma ku temu przeciwwskazań. Regularne ćwiczenia pomagają utrzymać prawidłową masę ciała, zmniejszają ryzyko cukrzycy ciążowej i nadciśnienia, a także poprawiają samopoczucie przyszłej mamy.