Refluks żołądkowo-przełykowy to coraz powszechniejszy problem w dzisiejszych czasach. Nieprzyjemne objawy takie jak zgaga, kwaśne odbijanie i ból w klatce piersiowej znacząco obniżają komfort życia. Jednym z kluczowych elementów walki z refluksem jest odpowiednia dieta. Dowiedz się, jakie produkty powinny znaleźć się w menu osoby zmagającej się z tą chorobą, a których lepiej unikać.
Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy?
Definicja i objawy refluksu
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD – ang. gastroesophageal reflux disease) to stan, w którym dochodzi do cofania się treści żołądkowej do przełyku. Towarzyszy temu szereg nieprzyjemnych objawów, takich jak:
Zgaga i pieczenie w przełyku
Kwaśne odbijanie
Ból w klatce piersiowej
Problemy z przełykaniem
Kaszel, chrypka, ból gardła
Jeśli objawy te występują częściej niż dwa razy w tygodniu i utrzymują się dłużej niż 2-3 tygodnie, można podejrzewać u siebie chorobę refluksową przełyku.
Przyczyny refluksu
Za powstanie refluksu odpowiada szereg czynników. Duże znaczenie ma nieprawidłowy styl życia – nadwaga, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, jedzenie obfitych i tłustych posiłków, leżenie po jedzeniu. Refluks może być także wynikiem obniżonego napięcia dolnego zwieracza przełyku, przepukliny rozworu przełykowego, zaburzeń motoryki żołądka czy choroby wrzodowej.
Długotrwały refluks może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przewlekłe zapalenie przełyku, zwężenie przełyku czy powstanie przełyku Barretta, zwiększającego ryzyko nowotworu. Dlatego tak ważne jest podjęcie działań mających na celu złagodzenie objawów i zapobieganie nawrotom choroby.
Znaczenie diety w leczeniu refluksu
Jak dieta wpływa na refluks?
Dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce i leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego. Spożywane pokarmy mają duży wpływ na wydzielanie kwasu solnego i pracę dolnego zwieracza przełyku. Niektóre produkty i napoje nasilają objawy choroby, podczas gdy inne pomagają je łagodzić.
Zmiana nawyków żywieniowych jest niezbędna, aby skutecznie walczyć z refluksem. Dieta refluksowa powinna być lekkostrawna, ubogoenergetyczna, o zmniejszonej ilości tłuszczów, z ograniczeniem produktów kwaśnych, ostrych i wzdymających. Posiłki powinny być spożywane regularnie, w mniejszych porcjach.
Zalecenia dietetyczne przy refluksie
Podstawowe zalecenia dietetyczne dla osób cierpiących na refluks to:
Ograniczenie spożycia tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych
Unikanie produktów kwaśnych (cytrusy, pomidory) oraz ostrych przypraw
Rezygnacja z alkoholu, kawy, mocnej herbaty, napojów gazowanych
Ograniczenie spożycia czekolady, miętowej gumy do żucia
Unikanie potraw wzdymających (kapusta, cebula, groch, fasola)
Ograniczenie produktów bogatych w błonnik nierozpuszczalny
Zastąpienie smażenia pieczeniem, gotowaniem i duszeniem
Spożywanie 4-5 mniejszych posiłków dziennie, nie później niż 3h przed snem
Produkty dozwolone i zakazane w diecie przy refluksie
Produkty dozwolone
Grupa produktów | Przykłady |
|---|---|
Mięso, ryby, jaja | Chude: cielęcina, indyk, kurczak, królik, dorsz, pstrąg; jaja gotowane, jajecznica |
Produkty zbożowe | Pieczywo pszenne czerstwe, ryż, makaron, płatki owsiane, kukurydziane |
Mleko i przetwory | Mleko 0-2% tłuszczu, jogurty naturalne, kefir, chudy twaróg, serek wiejski |
Warzywa | Ziemniaki, marchew, pietruszka, seler, szpinak, dynia, buraki |
Owoce | Jabłka, gruszki, morele, brzoskwinie, banany |
Tłuszcze | Oleje roślinne (oliwa, rzepakowy, słonecznikowy), masło w małych ilościach |
Przyprawy | Łagodne: sól, sok z cytryny, zioła |
Produkty zakazane
Grupa produktów | Przykłady |
|---|---|
Mięso, ryby, jaja | Tłuste: wieprzowina, baranina, gęś, kaczka, węgorz, łosoś; jaja smażone |
Produkty zbożowe | Świeże pieczywo, grube kasze, tłuste ciasta, fast foody |
Mleko i przetwory | Mleko pełne, śmietana, sery żółte, pleśniowe, topione |
Warzywa | Kapusta, cebula, czosnek, papryka, ogórek, pomidory, suche nasiona roślin strączkowych |
Owoce | Cytrusy, kiwi, śliwki, czereśnie, wiśnie, owoce suszone |
Tłuszcze | Smalec, słonina, boczek, tłuste wędliny, frytki, chipsy, fast foody |
Przyprawy | Ostre: papryka, chili, curry, musztarda, ocet |
Przykładowy jadłospis przy refluksie
Śniadanie
Bezpieczne propozycje śniadań w diecie refluksowej:
Płatki owsiane na mleku 0-2% tłuszczu z dojrzałym bananem
Omlet z warzywami (szpinak, cukinia) i chudą wędliną
Chudy twaróg z miodem i prażonymi płatkami migdałów
Grzanki z pieczywa razowego z pastą jajeczną i szczypiorkiem
Obiad
Przykładowe, lekkostrawne obiady:
Zupa krem z marchwi z grzankami
Pierś z kurczaka gotowana z warzywami i ryżem
Pulpety drobiowe w sosie koperkowym z kaszą jaglaną i gotowaną marchewką
Dorsz pieczony z ziemniakami i mizerią
Kolacja
Kolacja powinna być lekkim, niewielkim posiłkiem, spożywanym nie później niż 3 godziny przed snem. Dobre opcje to:
Sałatka z rukoli, mozzarelli i melona
Chudy twaróg ze świeżymi ziołami i pieczywem razowym
Budyń jaglany z musem jabłkowym
Koktajl bananowo-szpinakowy na mleku roślinnym
Dodatkowe wskazówki i zalecenia
Oprócz zmiany diety, w walce z refluksem pomaga także modyfikacja stylu życia. Ważne jest:
Redukcja nadmiernej masy ciała
Zaprzestanie palenia tytoniu i ograniczenie spożycia alkoholu
Unikanie leżenia i schylania się po posiłkach
Uniesienie wezgłowia łóżka o 15-20 cm
Noszenie luźnej odzieży, unikanie ubrań uciskających w pasie
Regularne ćwiczenia fizyczne (ale nie tuż po jedzeniu)
Znaczenie regularnych posiłków
W terapii refluksu kluczowe jest spożywanie regularnych, mniejszych objętościowo posiłków. Dzięki temu żołądek nie jest nadmiernie rozciągany, a jego opróżnianie przebiega sprawniej. Zaleca się jeść 4-5 posiłków w ciągu dnia, ostatni nie później niż 3 godziny przed położeniem się spać.
Dodatkowo warto zadbać o spożywanie posiłków w spokojnej atmosferze, bez pośpiechu, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Może to pomóc w zmniejszeniu ilości powietrza połykanego wraz z pokarmem, a w konsekwencji – ograniczyć wzdęcia i odbijanie.
Stosowanie się do powyższych zaleceń dietetycznych i wprowadzenie zmian w stylu życia to skuteczny sposób na złagodzenie uciążliwych objawów refluksu i poprawę jakości życia. W razie utrzymywania się dolegliwości pomimo modyfikacji diety warto skonsultować się z lekarzem, który zaproponuje odpowiednie leczenie farmakologiczne.