Czy mleko UHT to dobry wybór, czy może ukryty wróg naszego zdrowia? Ta kontrowersyjna kwestia od lat budzi gorące dyskusje wśród konsumentów i ekspertów. Podczas gdy jedni chwalą jego długi termin przydatności i wygodę, inni kwestionują jego wartość odżywczą i naturalność. W tym artykule rozwiejemy wątpliwości i przedstawimy fakty i mity związane z mlekiem UHT, abyś mógł świadomie zdecydować, czy warto po nie sięgać przy kolejnych zakupach.

Czym jest mleko UHT?

Mleko UHT (z ang. Ultra High Temperature) to mleko poddane procesowi sterylizacji w bardzo wysokiej temperaturze, aby wyeliminować wszelkie drobnoustroje, także te korzystne dla człowieka. Dzięki temu ma długą przydatność do spożycia, neutralny smak i niską cenę, co sprawia, że jest to jeden z najpopularniejszych rodzajów mleka dostępnych na rynku.

Proces produkcji mleka UHT

Produkcja mleka UHT polega na poddaniu go ultra wysokiej temperaturze wynoszącej od 135 do 150°C przez minimum 2 sekundy. Proces ten niszczy wszystkie mikroorganizmy oraz ich formy przetrwalnikowe, dzięki czemu mleko jest całkowicie sterylne i może być długo przechowywane w temperaturze pokojowej.

Po sterylizacji mleko UHT jest pakowane w specjalne kartony lub butelki, które chronią je przed dostępem światła i powietrza. Dzięki temu zachowuje ono swoje właściwości przez wiele miesięcy.

Różnice między mlekiem UHT a pasteryzowanym

Główną różnicą między mlekiem UHT a pasteryzowanym jest temperatura i czas obróbki cieplnej. Mleko pasteryzowane poddawane jest niższej temperaturze (71–75°C) przez dłuższy czas (minimum 15 sekund). Proces ten zabija większość szkodliwych mikroorganizmów, ale nie wszystkie. Dlatego mleko pasteryzowane ma krótszy termin przydatności niż UHT i musi być przechowywane w lodówce.

Mleko UHT traci podczas sterylizacji około 30% witamin w porównaniu do mleka surowego. W porównaniu do mleka pasteryzowanego straty są około 2 razy większe. Mimo to nadal pozostaje ono wartościowym produktem.

Wartości odżywcze mleka UHT

Mleko jest ważnym elementem zdrowej diety, zawiera pełnowartościowe białko, tłuszcz, laktozę oraz porcję cennych witamin i składników mineralnych, zwłaszcza wapń. Mleko UHT zachowuje większość tych właściwości, choć proces sterylizacji wpływa na pewne straty.

Składniki odżywcze w mleku UHT

Mleko UHT jest dobrym źródłem:

• Białka – około 3,2-3,5 g na 100 ml
• Węglowodanów – głównie laktozy, cukru mlecznego
• Wapnia – około 112 mg na 100 ml
• Witamin A i D
• Ryboflawiny (witaminy z grupy B)

Zawartość tłuszczu w mleku UHT waha się od 0 do 3,8% w zależności od typu (odtłuszczone, półtłuste, pełne).

Porównanie wartości odżywczych mleka UHT i surowego

Mleko UHT różni się od surowego głównie zapachem i smakiem, a nie wartościami odżywczymi. Pod wpływem wysokiej temperatury traci około 25–30% witaminy C (której i tak niewiele jest w mleku) oraz małą część innych witamin i składników mineralnych. Jednak nadal jest to produkt o wysokiej wartości odżywczej.

Poza tym mleko UHT jest higienicznie czyste, wolniej się psuje i jest bezpieczniejsze do spożycia niż surowe mleko, które może zawierać chorobotwórcze bakterie.

Mity i fakty o mleku UHT

Wokół mleka UHT narosło wiele mitów, które nie mają potwierdzenia w badaniach naukowych. Przyjrzyjmy się faktom.

Czy mleko UHT jest mniej zdrowe?

Mit, że mleko UHT jest niezdrowe wynika z przekonania, że pod wpływem wysokiej temperatury traci ono wszystkie wartości odżywcze. Jak już wspomnieliśmy, straty witamin i składników mineralnych są niewielkie i mleko UHT nadal pozostaje wartościowym produktem.

Co więcej, mleko UHT jest odpowiednio oczyszczone, co sprawia, że jest ono bezpieczne dla zdrowia, chociaż traci swój specyficzny smak surowego mleka.

Wpływ sterylizacji na wartości odżywcze

Proces sterylizacji w wysokiej temperaturze rzeczywiście wpływa na pewne straty wartości odżywczych mleka UHT w porównaniu do mleka surowego czy pasteryzowanego. Najbardziej wrażliwa jest witamina C.

Jednak mimo tych strat, mleko UHT nadal dostarcza wielu cennych składników – białka, wapnia, witamin A i D. Jest też wolne od niebezpiecznych mikroorganizmów, co jest niezwykle istotne dla zdrowia.

Alternatywy dla mleka UHT

Mleko krowie, w tym UHT, to najpopularniejszy rodzaj mleka, ale nie jest jedynym wartościowym produktem. Istnieją także inne alternatywy.

Mleko pasteryzowane

Mleko pasteryzowane zwane też „świeżym” to mleko poddane procesowi pasteryzacji w temperaturze 71-75°C przez minimum 15 sekund. Dzięki temu zachowuje ono więcej wartości odżywczych i naturalny smak.

Minusem jest krótszy termin przydatności do spożycia – mleko pasteryzowane trzeba przechowywać w lodówce i spożyć w ciągu kilku dni od otwarcia.

Napoje roślinne

Osoby z nietolerancją laktozy lub na diecie wegańskiej często sięgają po napoje roślinne zamiast mleka krowiego. Najpopularniejsze to:

• Mleko sojowe
• Mleko migdałowe
• Mleko owsiane
• Mleko kokosowe
• Mleko ryżowe

Napoje roślinne zawierają mniej białka i tłuszczu, a więcej węglowodanów niż mleko krowie. Są też często wzbogacane w wapń i witaminy. Mogą być dobrą alternatywą, ale niekoniecznie dostarczą tyle samo wartości odżywczych co mleko.

Werdykt – czy mleko UHT jest zdrowe?

Mleko UHT, mimo pewnych strat wartości odżywczych wynikających z procesu sterylizacji, pozostaje zdrowym i wartościowym produktem. Dostarcza białka, wapnia, witamin A i D oraz innych ważnych składników.

Dzięki specjalnej obróbce termicznej ma długi termin przydatności i jest wolne od szkodliwych drobnoustrojów. To sprawia, że jest ono bezpieczne i wygodne w użyciu.

Wybierając między mlekiem UHT a innymi rodzajami mleka czy alternatywami roślinnymi, warto kierować się indywidualnymi preferencjami smakowymi i potrzebami zdrowotnymi. Ważna jest zbilansowana dieta bogata w różnorodne produkty.