Dieta optymalna, znana również jako dieta Kwaśniewskiego, to popularny sposób odżywiania w Polsce. Opracowana przez doktora Jana Kwaśniewskiego w latach 60. XX wieku, bazuje na wysokim spożyciu tłuszczów i ograniczeniu węglowodanów oraz białka. Choć cieszy się uznaniem wielu osób, budzi jednocześnie liczne kontrowersje wśród specjalistów. Przyjrzyjmy się bliżej zasadom, przykładowemu jadłospisowi oraz wadom i zaletom tej diety.

Czym jest dieta optymalna?

Historia i twórca diety optymalnej

Dieta optymalna została opracowana w 1966 roku przez polskiego lekarza, dr. Jana Kwaśniewskiego. Bazując na swoich obserwacjach klinicznych, doszedł on do wniosku, że dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Swoje spostrzeżenia i zalecenia zawarł w licznych publikacjach na temat diety optymalnej, które szybko zyskały popularność.

Podstawowe zasady diety optymalnej

Główne założenia diety optymalnej to:

• Wysokie spożycie tłuszczów, stanowiących 80% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
• Ograniczenie węglowodanów do 10% i białka do 10-15% dziennej podaży energii
• Spożywanie produktów w proporcjach: B : T : W = 1 : 2,5-3,5 : 0,5 (B – białko, T – tłuszcze, W – węglowodany)
• Nieograniczone spożycie dozwolonych produktów w ciągu dnia

Dieta opiera się na wąskim asortymencie dozwolonych produktów, głównie wysokotłuszczowych, takich jak tłuste mięsa, wędliny, sery, masło, śmietana. Ogranicza natomiast spożycie węglowodanów złożonych i błonnika.

Jadłospis w diecie optymalnej

Przykładowy jadłospis na tydzień

Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety optymalnej na tydzień:

Dozwolone i niedozwolone produkty

Dieta optymalna opiera się na następujących zasadach doboru produktów:

Produkty dozwolone bez ograniczeń:
– Tłuste mięsa i wędliny
– Tłuste ryby
– Podroby
– Jaja
– Masło, smalec
– Pełnotłuste sery żółte i twarogowe
– Śmietana 30-36%
– Olej kokosowy, oliwa z oliwek

Produkty dozwolone w umiarkowanych ilościach:
– Warzywa o niskiej zawartości węglowodanów (np. sałata, ogórki, szpinak)
– Orzechy i nasiona

Produkty niedozwolone:
– Cukier i słodycze
– Pieczywo, makarony, kasze, ryż
– Ziemniaki
– Rośliny strączkowe
– Owoce (poza jagodami i awokado)
– Produkty light i odtłuszczone
– Alkohol

Wady i zalety diety optymalnej

Zalety diety optymalnej

Zwolennicy diety Kwaśniewskiego podkreślają jej następujące korzyści:

• Szybka utrata wagi w początkowym okresie stosowania
• Uczucie sytości i mniejsze łaknienie ze względu na wysoką podaż tłuszczu
• Stabilizacja poziomu cukru we krwi
• Poprawa parametrów lipidowych (wzrost HDL, spadek trójglicerydów)

Wady diety optymalnej

Dietetycy i lekarze zwracają jednak uwagę na poważne wady diety optymalnej:

• Zbyt duża podaż tłuszczów nasyconych i cholesterolu, co zwiększa ryzyko chorób serca
• Niedobory witamin, składników mineralnych i błonnika ze względu na wyeliminowanie wielu grup produktów
• Ryzyko zaparć, kamicy nerkowej, dny moczanowej
• Kwasica ketonowa i odwodnienie organizmu
• Niekorzystny wpływ na florę bakteryjną jelit
• Trudności z utrzymaniem diety w dłuższej perspektywie

Kontrowersje i opinie ekspertów

Opinie lekarzy i dietetyków

Dieta Kwaśniewskiego budzi liczne kontrowersje w środowisku medycznym. Zdaniem wielu ekspertów jest to sposób odżywiania potencjalnie szkodliwy dla zdrowia. Wytyczne towarzystw naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych, podkreślają konieczność zbilansowania diety i nie zalecają tak wysokiego spożycia tłuszczów zwierzęcych. Pojawiają się obawy, że długotrwałe stosowanie diety optymalnej może mieć negatywne konsekwencje zdrowotne.

Rekomendacje i przeciwwskazania

Specjaliści są zgodni, że dieta optymalna nie powinna być stosowana przez:

• Osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi (miażdżyca, nadciśnienie)
• Osoby z chorobami wątroby, trzustki, nerek
• Osoby z cukrzycą lub insulinoopornością
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią
• Dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu

Decydując się na ten model odżywiania, należy skonsultować się z lekarzem i robić regularne badania kontrolne.

Podsumowując, choć dieta Kwaśniewskiego może przynieść krótkoterminowe efekty, takie jak spadek masy ciała, wiąże się ona z poważnym ryzykiem zdrowotnym. Zamiast stosować restrykcyjne, eliminacyjne diety, lepiej postawić na racjonalne odżywianie oparte na różnorodności i umiarze. Kluczem do zdrowia i dobrej formy jest zbilansowana dieta, dostosowana do indywidualnych potrzeb organizmu.