Nadczynność tarczycy to schorzenie, które może znacząco wpływać na jakość życia, powodując m.in. utratę masy ciała, nadmierne pocenie się i przyspieszone bicie serca. Odpowiednia dieta jest kluczowym elementem wspomagającym leczenie tej choroby. W artykule dowiesz się, jakie produkty powinny znaleźć się w jadłospisie, aby wspierać organizm w walce z nadczynnością tarczycy, oraz jakie nawyki żywieniowe mogą pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej. Zapraszamy do lektury, aby poznać praktyczne wskazówki i przepisy, które pomogą Ci zadbać o zdrowie tarczycy!

Wprowadzenie do nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy to dość powszechna choroba, dotykająca około 2-3% społeczeństwa. Charakteryzuje się nadmierną produkcją hormonów tarczycy przez ten gruczoł, co wpływa niekorzystnie na wiele funkcji organizmu. Odpowiednio skomponowana dieta przy nadczynności tarczycy może znacząco wspomóc leczenie i złagodzić objawy choroby.

Czym jest nadczynność tarczycy?

Tarczyca to jeden z najważniejszych gruczołów wydzielania wewnętrznego. Produkowane przez nią hormony – tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3) mają kluczowe znaczenie dla regulacji metabolizmu, temperatury ciała, pracy serca i wielu innych procesów. Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) oznacza stan, w którym gruczoł produkuje zbyt duże ilości tych hormonów.

Najczęstsze przyczyny nadczynności tarczycy to:

• Choroba Gravesa-Basedowa (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)
• Wole guzkowe toksyczne
• Podostre zapalenie tarczycy
• Przedawkowanie leków zawierających hormony tarczycy

Objawy nadczynności tarczycy

Objawy nadczynności tarczycy mogą być bardzo zróżnicowane i dotyczą wielu układów organizmu. Do najczęściej występujących należą:

• Nerwowość, drażliwość, bezsenność
• Wzmożona potliwość, nietolerancja ciepła
• Przyspieszona praca serca (tachykardia)
• Spadek masy ciała mimo zwiększonego apetytu
• Nadmierna perystaltyka jelit prowadząca do biegunek
• Osłabienie siły mięśniowej, drżenie rąk
• Zaburzenia miesiączkowania u kobiet

Nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić do poważnych powikłań, jak choroba serca, osteoporoza czy przełom tarczycowy. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Zasady diety przy nadczynności tarczycy

Dieta na nadczynność tarczycy powinna przede wszystkim dostarczać odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, aby wyrównać straty spowodowane nasilonym metabolizmem. Jednocześnie powinna być lekkostrawna, aby nie obciążać dodatkowo układu pokarmowego.

Produkty zalecane

W diecie przy nadczynności tarczycy powinny znaleźć się:

• Produkty wysokoenergetyczne – tłuszcze roślinne (oliwa, oleje), orzechy, nasiona, awokado, suszone owoce. Dostarczają one dużo kalorii w małej objętości.
• Pełnowartościowe białko – chude mięso, ryby (maksymalnie 2-3 razy w tygodniu), jaja, nasiona roślin strączkowych. Białko jest niezbędne do odnowy tkanek.
• Produkty bogate w wapń i witaminę D3 – nabiał, zielone warzywa, migdały, sardynki. Chronią one przed osteoporozą wtórną.
• Źródła kwasów omega-3 – tłuste ryby morskie, olej lniany, rzepakowy, orzechy włoskie. Działają przeciwzapalnie i wspierają pracę serca.
• Antyoksydanty – warzywa, owoce, zioła, przyprawy, zielona herbata. Neutralizują wolne rodniki tlenowe.

Produkty, których należy unikać

Z diety przy nadczynności tarczycy należy wyeliminować:

• Produkty bogate w jod – ryby i owoce morza, wodorosty, sól jodowana. Nadmiar jodu może dodatkowo stymulować tarczycę.
• Produkty wysoko przetworzone, fast foody
• Ostre przyprawy, które pobudzają produkcję kwasu solnego
• Alkohol, kofeinę, napoje energetyzujące – pobudzają układ nerwowy
• Surowe warzywa kapustne (kalafior, brokuły, brukselka) – zawierają związki wolotwórcze

Szczegółowe zalecenia żywieniowe

Komponując dietę przy nadczynności tarczycy jadłospis należy uwzględnić odpowiednie proporcje makroskładników oraz zwrócić uwagę na jakość produktów w obrębie każdej z grup.

Białko i jego źródła

Zapotrzebowanie na białko u osób z nadczynnością tarczycy jest zwiększone. Powinno ono pokrywać 15-20% całkowitej wartości energetycznej diety. Najlepszym wyborem będzie chude mięso (cielęcina, kurczak, indyk), jaja, nasiona roślin strączkowych. Ryby zaleca się spożywać 2-3 razy w tygodniu, wybierając gatunki morskie.

Węglowodany i błonnik

Węglowodany złożone powinny stanowić podstawę diety, pokrywając około 50-55% zapotrzebowania energetycznego. Ich źródłem powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe (pieczywo razowe, grube kasze, brązowy ryż, makaron z mąki durum), warzywa oraz owoce. Błonnik zawarty w tych produktach zapobiega zaparciom, pobudza ruchy perystaltyczne jelit i wspomaga utrzymanie prawidłowej flory jelitowej.

Tłuszcze i ich znaczenie

Mimo zwiększonego metabolizmu, dieta nie powinna być uboga w tłuszcze. Należy wybierać oleje roślinne bogate w kwasy omega-3 (rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek), orzechy, pestki i nasiona. Unikać należy tłuszczów trans (margaryn, słodyczy, wyrobów cukierniczych) oraz nadmiaru tłuszczów nasyconych.

Przykładowy jadłospis

Poniżej przedstawiono przykładowy jadłospis diety przy nadczynności tarczycy na jeden dzień:

Śniadanie

• Owsianka na mleku z orzechami, suszoną żurawiną i miodem
• Smoothie z banana, szpinaku, mleka kokosowego i nasion chia

Obiad

• Potrawka z kurczaka z warzywami i komosą ryżową
• Łosoś pieczony z ziemniakami i sałatką z rukoli i pomidorów

Kolacja

• Sałatka z tuńczykiem, jajkiem, awokado i mieszanką sałat
• Kanapki z pastą z soczewicy i hummusu na pełnoziarnistym pieczywie

Dodatkowo między posiłkami można sięgnąć po orzechy, nasiona, surowe warzywa, owoce lub naturalny jogurt z migdałami.

Nadczynność tarczycy da się kontrolować

Dieta przy nadczynności tarczycy powinna być urozmaicona, smaczna i oparta na naturalnych, nieprzetworzonych produktach. Jej celem jest wspomaganie leczenia i zapobieganie powikłaniom, ale też dostarczenie organizmowi niezbędnej energii i składników odżywczych.

Pamiętajmy jednak, że sama dieta to nie wszystko. W leczeniu nadczynności tarczycy niezbędna jest współpraca z lekarzem endokrynologiem i systematyczne stosowanie się do jego zaleceń. Tylko kompleksowe podejście daje szansę na utrzymanie choroby pod kontrolą i poprawę jakości życia pacjentów.